Οι ημιαγωγοί, επίσης γνωστοί ως μικροτσίπ ή ολοκληρωμένα κυκλώματα (ICs), αποτελούν βασικά συστατικά σε κάθε ηλεκτρονικό προϊόν, είτε πρόκειται για ένα απλό τηλεκοντρόλ, ένα αυτοκίνητο, ένα tablet, είτε για έναν υπερυπολογιστή που χρησιμοποιείται για την προσομοίωση καιρικών συνθηκών. Η πανδημία άσκησε τεράστια πίεση στις αλυσίδες εφοδιασμού, ειδικά για τα ηλεκτρονικά είδη ευρείας κατανάλωσης. Αρχικά το πρόβλημα ξεκίνησε ως μια προσωρινή καθυστέρηση στις παραδόσεις, καθώς τα εργοστάσια έκλειναν το ένα μετά το άλλο με την έξαρση της πανδημίας. Ωστόσο, παρόλο που τώρα, η παραγωγή επανέρχεται στα φυσιολογικά επίπεδα, δεν επαρκεί για να καλύψει την αυξημένη ζήτηση που προκύπτει από την αλλαγή των συνηθειών των ανθρώπων.
Οι κατασκευαστές αυτοκινήτων που επενδύουν σε ηλεκτρικά οχήματα υψηλής τεχνολογίας, η άνοδος των πωλήσεων των τηλεοράσεων και των οικιακών υπολογιστών και η κυκλοφορία νέων παιχνιδομηχανών και 5G smartphones, όλα βρίσκονται σε αυξημένη ζήτηση που ασκεί τεράστια πίεση στις αλυσίδες εφοδιασμού.
Ακόμη και η πανίσχυρη Apple, μια εταιρεία αξίας 2 τρις, ο μεγαλύτερος αγοραστής ημιαγωγών στον κόσμο που ξοδεύει 58 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, αναγκάστηκε να καθυστερήσει την κυκλοφορία του πολυπόθητου iPhone 12 κατά δύο μήνες πέρυσι λόγω της κρίσης των ημιαγωγών.
Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, το πρόβλημα της έλλειψης στους ημιαγωγούς ξεκίνησε από την αυτοκινητοβιομηχανία. Όταν η πανδημία εξαπλώθηκε από την Κίνα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ την άνοιξη του 2020, αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η General Motors, η Ford Motor και η Volkswagen αναγκάστηκαν να κλείσουν προσωρινά τις γραμμές παραγωγής τους. Αναμένοντας επιβράδυνση της αγοράς που θα διαρκούσε μερικούς μήνες, ακύρωσαν παραγγελίες για chips που χρησιμοποιούνται σε ηλεκτρονικά συστήματα των αυτοκινήτων. Έτσι, τα εργοστάσια κατασκευής ολοκληρωμένων κυκλωμάτων, όπως η Taiwan Semiconductor Manufacturing Corp (TSMC) επανατοποθέτησαν την πλεονάζουσα παραγωγική τους ικανότητα για το υπόλοιπο του έτους σε εταιρείες κατασκευής smartphones, φορητών υπολογιστών και gaming, οι οποίες αντιμετώπιζαν αύξηση της ζήτησης κατά τη διάρκεια των lockdowns.
Όταν οι πωλήσεις αυτοκινήτων ανέκαμψαν ταχύτερα από το αναμενόμενο το τρίτο τρίμηνο του περασμένου έτους και οι αυτοκινητοβιομηχανίες προσπάθησαν να αυξήσουν ξανά την παραγωγή, τα εργοστάσια chips δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν αρκετά γρήγορα, δεδομένων των μεγάλων χρόνων που απαιτούνται για τον προγραμματισμό παραγγελιών.
Η διάθεση ημιαγωγών στην αγορά δεν μπορεί να ενεργοποιείται και να απενεργοποιείται κατά βούληση. Η αγορά κατασκευής wafers είναι μια αγορά πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων και η γραμμή παραγωγής λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα, 365 ημέρες το χρόνο. Η αλλαγή της γραμμής παραγωγής για ένα νέο προϊόν μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες, αν όχι μήνες, και η αύξηση της παραγωγής είναι μια διαδικασία που διαρκεί χρόνια και δισεκατομμύρια δολάρια.
Έτσι, η έλλειψη ημιαγωγών εξαπλώθηκε γρήγορα σε άλλους κλάδους, όπως τα ηλεκτρονικά είδη ευρείας κατανάλωσης και οι οικιακές συσκευές, οι οποίες είδαν μια αύξηση των πωλήσεων, αλλά ξαφνικά οι κατασκευαστές δεν μπορούσαν να εξασφαλίσουν επαρκές απόθεμα για να καλύψουν την αυξημένη ζήτηση.
Επιπλέον, το πρόβλημα επιδεινώθηκε από το λεγόμενο double booking από μεγάλους αγοραστές chips, οι οποίοι ανησυχούσαν για την ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας εν μέσω του τεχνολογικού πολέμου ΗΠΑ-Κίνας.
Οι επιπτώσεις στους κατασκευαστές
Τον προηγούμενο μήνα η Apple ανακοίνωσε ότι κρίση στη βιομηχανία των ημιαγωγών θα έχει ως αποτέλεσμα οικονομικό κόστος της τάξης των 3 έως 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων το οποίο θα φανεί το τρίτο οικονομικό τρίμηνο έως τον Ιούνιο, με τον μεγαλύτερο αντίκτυπο να γίνει αισθητός σε προϊόντα Mac και iPad. Το Bloomberg ανέφερε αργότερα ότι οι παραδόσεις των νέων υψηλών προδιαγραφών iPad Pros αναμένεται να μετατεθούν για τον Ιούλιο.
Το South China Morning Post αναφέρει ότι η Xiaomi αύξησε πρόσφατα τις τιμές της σε ορισμένα από μοντέλα τηλεόρασης, επικαλούμενη υψηλότερες τιμές σε βασικά εξαρτήματα, ενώ η Samsung Electronics και η Sony έχουν επίσης αυξήσει τις τιμές σε μια σειρά προϊόντων.
Η TSMC, από την πλευρά της, η μεγαλύτερη εταιρεία κατασκευής ημιαγωγών στον κόσμο, η οποία είναι υπεύθυνη για την παραγωγή περίπου του 80 τοις εκατό των chips που χρησιμοποιούνται στα αυτοκίνητα, δήλωσε ότι θα επενδύσει 2,87 δισεκατομμύρια δολάρια για να επεκτείνει την παραγωγική ικανότητα, κάτι που δεν αναμένεται μέχρι το δεύτερο εξάμηνο του 2022.
Η Intel, ο μεγαλύτερος κατασκευαστής chips στις ΗΠΑ, σχεδιάζει επίσης να διαθέσει μέρος της παραγωγικής της ικανότητας στην αγορά της αυτοκινητοβιομηχανίας, έναν κλάδο με τον οποίο δεν είχε συνεργασία στο παρελθόν, ενώ στις αρχές Μαΐου ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να επενδύσει 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια για να επεκτείνει το εργοστάσιο κατασκευής wafer στην πολιτεία του Νέου Μεξικού, επιπλέον των επενδύσεων πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων στις εγκαταστάσεις της Αριζόνα, του Όρεγκον, της Ιρλανδίας και του Ισραήλ.
Πόσο θα διαρκέσει η κρίση;
Η παγκόσμια έλλειψη chips που διαταράσσει την αυτοκινητοβιομηχανία και απειλεί την προμήθεια προϊόντων τεχνολογίας θα διαρκέσει για τουλάχιστον ένα ακόμη έτος.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Intel, Pat Gelsinger είναι ακόμα πιο απαισιόδοξος και σύμφωνα με δημοσίευμα της South China Morning Post θεωρεί ότι η κρίση στον κλάδο θα διαρκέσει για κάνα δυο χρόνια ακόμη.
Στην περίπτωση της Κίνας, η ανώτατη ηγεσία της χώρας έχει καταστήσει την αυτάρκεια σε chip έναν εθνικό στόχο, αν και οι ειδικοί λένε ότι κάτι τέτοιο δεν είναι ρεαλιστικό δεδομένης της παγκόσμιας φύσης της αλυσίδας εφοδιασμού ημιαγωγών.
Τέλος, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Joe Biden πιέζει να φέρει περισσότερη παραγωγή ημιαγωγών πίσω σε αμερικανικό έδαφος στο πλαίσιο του προγράμματος υποδομής πολλών τρισεκατομμυρίων δολαρίων που ανακοίνωσε πρόσφατα.