Σημαντικός αριθμός εργαζομένων θα προτιμούσε την εργασία αποκλειστικά εξ αποστάσεως έναντι αυτής με φυσική παρουσία μόνο και θα επέλεγε να ζει εκτός μεγάλων αστικών κέντρων. Επιπλέον, 4 στους 5 εργοδότες σκοπεύουν να εφαρμόσουν σε μόνιμη βάση κάποιο πλάνο εξ αποστάσεως ή υβριδικής εργασίας. Αυτά είναι μεταξύ άλλων κάποια από τα πιο σημαντικά ευρήματα της KPMG στο πλαίσιο του 4ου κύκλου της έρευνας «Βαρόμετρο για τις συνθήκες εργασίας στην εποχή της νόσου COVID-19» η οποία διεξήχθη από το συμβουλευτικό τμήμα ανθρώπινου δυναμικού της.
Ο 4ος κύκλος της έρευνας διεξήχθη ένα χρόνο μετά από την εμφάνιση της νόσου COVID-19 και κατά τη διάρκεια της 3ης φάσης της πανδημίας και εφαρμογής συγκεκριμένων μέτρων για την αντιμετώπιση της. Παρά την γενικότερη αισιοδοξία για την πορεία της νόσου και την έναρξη υλοποίησης του πλάνου εμβολισμού, τα μέτρα παραμένουν αυστηρά, τα σχολεία κλειστά, και το επιβεβλημένο ποσοστό εξ αποστάσεως εργασίας υψηλό, στο 60%.
Βασικά ευρήματα και συμπεράσματα
Είναι βέβαιο ότι ένα καινούργιο μοντέλο εργασίας θα επικρατήσει στην μετά COVID-19 εποχή με διαφαινόμενη την επικράτηση της εξ αποστάσεως εργασίας, κάτι που ενισχύεται και από το γεγονός ότι μόνο το 22% των CEOs δηλώνει ότι σκοπεύουν να επιστρέψει το σύνολο των εργαζομένων τους στο γραφείο με φυσική παρουσία μετά τη λήξη των κυβερνητικών μέτρων, ενώ οι υπόλοιποι σκοπεύουν να καθιερώσουν κάποιο μοντέλο που θα περιλαμβάνει την εξ αποστάσεως εργασία (ως παροχή ή υβριδικό μοντέλο ή κατ’ αποκλειστικότητα) αποσκοπώντας πρωτίστως στη μεγιστοποίηση της ικανοποίησης των εργαζομένων.
Αναλυτικότερα:
- Το 28% των CEO’s ελληνικών εταιρειών δηλώνουν ότι σκοπεύουν να επιστρέψει το σύνολο των εργαζομένων σε εργασία με φυσική παρουσία μετά τη λήξη των κυβερνητικών μέτρων, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό CEO’s πολυεθνικών εταιρειών βρίσκεται μόλις στο 11%.
- Το 21% των CEO’s πολυεθνικών εταιρειών δηλώνει ότι σκοπεύει να θέσει ορισμένους ρόλους σε μόνιμη εξ αποστάσεως εργασία, έναντι του 13% των Ελληνικών εταιρειών που δηλώνουν κάτι αντίστοιχο.
- Το 38% των ελληνικών εταιρειών, ωστόσο, φαίνεται πως σκοπεύει να καθιερώσει ένα μοντέλο στο οποίο η εξ αποστάσεως εργασία θα δίνεται ως παροχή και θα εφαρμόζεται για παράδειγμα μια ημέρα της εβδομάδας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των πολυεθνικών εταιρειών μειώνεται στο 32%.
- Το 36% τω CEO’s πολυεθνικών εταιρειών σκοπεύει να καθιερώσει ένα υβριδικό μοντέλο, κατά το οποίο οι εργαζόμενοι θα μπορούν για παράδειγμα να εργάζονται εξ αποστάσεως το ½ του μήνα. Ενώ σε αυτή τη κατεύθυνση βρίσκεται το 20% των CEO’s ελληνικών εταιρειών.
- Αναδεικνύεται ότι ο βασικότερος λόγος καθιέρωσης υβριδικών ή μονιμά εξ αποστάσεως μοντέλων εργασίας, είναι η αύξηση της ικανοποίηση των εργαζομένων.
- Το 67% των CEO’s δηλώνει ότι ενόψει της διαμόρφωσης νέων συνθηκών στην αγορά εργασίας, όταν παρέλθει ο κίνδυνος της πανδημίας, σκοπεύει να επενδύσει στον εκσυγχρονισμό των πληροφοριακών συστημάτων. Πιο συγκεκριμένα, στην επένδυση αυτή σκοπεύει να προχωρήσει το 70% των πολυεθνικών εταιρειών έναντι 65% των Ελληνικών.
Οι ίδιοι οι εργαζόμενοι και μάλιστα τα νεότερα ηλικιακά άτομα κάτω των 40 ετών εάν είχαν τη δυνατότητα ελεύθερης επιλογής θα προτιμούσαν την εξ αποστάσεως εργασία (51%), οι δε γυναίκες της ίδιας ηλικιακής ομάδας το επιλέγουν σε ποσοστό 57%. Το ποσοστό παραμένει ιδιαίτερα υψηλό στο σύνολο των συμμετεχόντων στην έρευνα (42%).
Σημαντικός αριθμός εργαζομένων, αξιοποιώντας την εξ αποστάσεως εργασία θα επέλεγε να εργάζεται εκτός μεγάλων αστικών κέντρων, επιθυμητή επιλογή για τα άτομα κάτω των 40 ετών σε ποσοστό 56%. Η επιλογή αυτή μπορεί να είναι το αποτέλεσμα της καθημερινότητας που έχουν βιώσει εξ αιτίας των μέτρων περιορισμού τον τελευταίο χρόνο ή/και μια εκδήλωση επιθυμίας αξιοποίησης αυτής της δυνατότητας, η οποία πιθανόν και να επιβραδύνει τον ρυθμό ανάπτυξης των μεγάλων αστικών κέντρων.
Για πρώτη φορά παρατηρείται ότι τόσο από τις απαντήσεις των εργαζόμενων όσο και των προϊσταμένων τους, υπάρχει στο πλαίσιο της εξ αποστάσεως εργασίας, συνολική μείωση στην αντιλαμβανόμενη παραγωγικότητα. Η όποια βελτίωση της παραγωγικότητας δείχνει να προκύπτει από άλλους παράγοντες, π.χ. η αύξηση των ωρών απασχόλησης που κατά κοινή ομολογία φαίνεται να είναι μία πραγματικότητα για όσους εργάζονται εξ’ αποστάσεως (68%). Σταθερά οι εργαζόμενοι συνεχίζουν να αξιολογούν την παραγωγικότητά τους ελαφρώς πιο θετικά απ’ ότι την αξιολογούν οι προϊστάμενοί τους.
Η αμφισβήτηση αναφορικά με την παραγωγικότητα της εξ αποστάσεως εργασίας ενισχύεται και από το γεγονός ότι σημαντικός αριθμός των εργαζομένων ασχολείται με άλλα θέματα κατά τη διάρκεια του ωραρίου εργασίας π.χ. πραγματοποίηση οικιακών εργασιών όπως μαγείρεμα, καθώς και περιήγηση στα social media και online αγορές είναι μόνον μερικές από αυτές τις ασχολίες.
Ψηφιακές επενδύσεις εκ μέρους των επιχειρήσεων
Οι εταιρείες φαίνεται να στοχεύουν σε πρόσθετες επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό των πληροφοριακών τους συστημάτων, με την τάση αυτή να είναι πιο έντονη στις πολυεθνικές και να ενδημεί ο κίνδυνος διεύρυνσης του χάσματος μεταξύ ελληνικών και πολυεθνικών εάν ληφθεί υπόψη ότι οι υποδομές των πολυεθνικών ήταν πιο σύγχρονες πριν από την πανδημία.
Την ίδια στιγμή το ποσοστό των προϊσταμένων που πρέπει να αναπτύξει δεξιότητες για την αποτελεσματική εξ αποστάσεως διαχείριση των ομάδων τους, πρωτίστως σε θέματα επικοινωνίας παραμένει σημαντικό.
Παρόλο που δεν ήταν όλες οι εταιρείες το ίδιο προετοιμασμένες να ανταποκριθούν στα νέα εργασιακά δεδομένα, οι εργαζόμενοι στη πλειονότητα τους επικροτούν τα μέτρα που έλαβαν οι εταιρείες και στις περισσότερες περιπτώσεις η εικόνα που έχουν για αυτές έχει βελτιωθεί, καθώς σε σημαντικό ποσοστό προσέφεραν τεχνολογικό εξοπλισμό ή/και απλοποίησαν εταιρικές διαδικασίες, ενώ πλέον στον 4ο κύκλο της έρευνας η πλειονότητα των ιδιοκτήτων και γενικών διευθυντών δηλώνουν ότι επενδύουν πέραν των καθιερωμένων πρακτικών τους και για όταν παρέλθει ο κίνδυνος της πανδημίας, στον εκσυγχρονισμό των πληροφοριακών τους συστημάτων.
Με αφορμή αυτά τα αποτελέσματα η Βερώνη Παπατζήμου, γενική διευθύντρια της KPMG στην Ελλάδα δήλωσε «Ο 4ος κύκλος της έρευνας αναδεικνύει νέες προκλήσεις για τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις. Το ‘υβριδικό’ μοντέλο εργασίας αναδεικνύεται ως το επιθυμητό για τους εργαζόμενους όπου συνυπάρχει η φυσική παρουσία στο χώρο εργασίας και η εξ’ αποστάσεως εργασίας σε προκαθορισμένους χρόνους. Ωστόσο, η εφαρμογή του μοντέλου αυτού απαιτεί την εκπαίδευση των προϊσταμένων προκειμένου να αναπτύξουν δεξιότητες καθοδήγησης και παρακίνησης των συνεργατών τους, όταν εργάζονται εξ αποστάσεως, ώστε η παραγωγικότητα να μην παρουσιάζει διακυμάνσεις. Απαιτεί επίσης, οι ίδιοι οι εργαζόμενοι να παραμένουν προσηλωμένοι στο έργο τους κατά τη διάρκεια του ωραρίου εργασίας τους, όταν εργάζονται απομακρυσμένα, για να διασφαλίζουν την απαραίτητη ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής τους ζωής».