Από το 2020 που έχει ξεκινήσει η κρίση των ημιαγωγών έχει συμπαρασύρει ουσιαστικά όλες τις βιομηχανίες. Το αποτέλεσμα ήταν να αυξηθούν οι τιμές των αγαθών, να παρουσιαστούν σημαντικές ελλείψεις στην αγορά και καθυστερήσεις στους χρόνους παράδοσης ηλεκτρονικών ειδών ευρείας κατανάλωσης και εξοπλισμού ζωτικής σημασίας, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι η παραγωγή αυτοκινήτων μειώθηκε κατά 1/3 σε ορισμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο τομέας των ημιαγωγών χαρακτηρίζεται από ένταση κεφαλαίου και γνώσης και παρουσιάζει ταχεία τεχνολογική εξέλιξη. Η παραγωγή μικροκυκλωμάτων πραγματοποιείται σε μια αλυσίδα εφοδιασμού που είναι παγκόσμια, πολύπλοκη και, σε ορισμένα σημαντικά τμήματα, υπερβολικά συγκεντρωμένη. Η ΕΕ κατέχει μερίδιο ποσοστού μόλις 10% της παγκόσμιας αγοράς και εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από προμηθευτές τρίτων χωρών. Για παράδειγμα, επί του παρόντος μόνο δύο εταιρείες στον κόσμο, οι οποίες είναι εγκατεστημένες στην Ταϊβάν και τη Νότια Κορέα, έχουν τη δυνατότητα να κατασκευάζουν τα πλέον προηγμένα μικροκυκλώματα. Σε περίπτωση σοβαρής διαταραχής της αλυσίδας εφοδιασμού, τα αποθέματα μικροκυκλωμάτων της Ευρώπης σε ορισμένους βιομηχανικούς τομείς, όπως στην αυτοκινητοβιομηχανία, μπορεί να εξαντληθούν σε λίγες εβδομάδες, αναγκάζοντας πολλές ευρωπαϊκές βιομηχανίες να επιβραδύνουν ή να διακόψουν την παραγωγή.
Τα πορίσματα της έρευνας για τα μικροκυκλώματα, την οποία δρομολόγησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κατέδειξαν ότι η βιομηχανία αναμένει να διπλασιαστεί η ζήτηση για μικροκυκλώματα έως το 2030. Το γεγονός αυτό αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη σημασία των ημιαγωγών για την ευρωπαϊκή βιομηχανία και κοινωνία. Θα υπάρξουν προβλήματα για την κάλυψη αυτής της αυξανόμενης ζήτησης, ιδίως υπό το πρίσμα της τρέχουσας εφοδιαστικής κρίσης στους ημιαγωγούς. Στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2021, η πρόεδρος της Επιτροπής κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν καθόρισε το όραμα για τη στρατηγική της Ευρώπης για τα μικροκυκλώματα, δηλαδή την από κοινού δημιουργία ενός οικοσυστήματος υπερσύγχρονων ευρωπαϊκών μικροκυκλωμάτων. Σε αυτό θα περιλαμβάνεται η παραγωγή, καθώς και η σύνδεση των παγκόσμιας κλάσης ικανοτήτων έρευνας, σχεδιασμού και δοκιμών που διαθέτει η ΕΕ.
Ενίσχυση της τεχνολογικής υπεροχής της Ευρώπης
Με την “ευρωπαϊκή πράξη για τα μικροκυκλώματα” (Chips Act), η ΕΕ θα αντιμετωπίσει τις ελλείψεις ημιαγωγών και θα ενισχύσει την τεχνολογική υπεροχή της Ευρώπης. Θα κινητοποιήσει δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις ύψους άνω των € 43 δις και θα θεσπίσει μέτρα για την προετοιμασία, την πρόβλεψη και την ταχεία αντιμετώπιση τυχόν μελλοντικών διαταραχών στην αλυσίδα εφοδιασμού, από κοινού με τα κράτη μέλη και τους διεθνείς εταίρους.
Οι στόχοι της πράξης είναι οι εξής:
- Ενίσχυση της ηγετικής θέσης της Ευρώπης στον τομέα της έρευνας και της τεχνολογίας με στόχο τα μικρότερα και ταχύτερα μικροκυκλώματα,
- Θέσπιση πλαισίου για την αύξηση της παραγωγικής ικανότητας στο 20 % της παγκόσμιας αγοράς έως το 2030,
- Ανάπτυξη και ενίσχυση της ικανότητας καινοτομίας στον σχεδιασμό, την κατασκευή και τη συσκευασία προηγμένων μικροκυκλωμάτων,
- Ανάπτυξη της εις βάθος κατανόησης των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού ημιαγωγών,
- Αντιμετώπιση της έλλειψης δεξιοτήτων, προσέλκυση νέων ταλέντων και στήριξη της ανάδειξης ειδικευμένου εργατικού δυναμικού.
Επενδύσεις
Η ίδια η πράξη για τα μικροκυκλώματα θα πρέπει να κινητοποιήσει πρόσθετες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις ύψους άνω των € 15 δις.
Οι επενδύσεις αυτές θα συμπληρώνουν τα υφιστάμενα προγράμματα και δράσεις στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας στον τομέα των ημιαγωγών, όπως το πρόγραμμα “Ορίζων Ευρώπη” και το πρόγραμμα “Ψηφιακή Ευρώπη”, καθώς και τη στήριξη που έχει εξαγγελθεί από τα κράτη μέλη.
Συνολικά, πάνω από 43 δισ. ευρώ επενδύσεων με γνώμονα την πολιτική θα στηρίξουν την πράξη για τα μικροκυκλώματα έως το 2030, οι οποίες θα συνοδευτούν σε γενικές γραμμές από μακροπρόθεσμες ιδιωτικές επενδύσεις.
Η πράξη για τα μικροκυκλώματα προτείνει:
- Επενδύσεις σε τεχνολογίες επόμενης γενιάς
- Πρόσβαση σε ολόκληρη την Ευρώπη στον σχεδιασμό εργαλείων και πιλοτικών γραμμών για την κατασκευή πρωτοτύπων, τη δοκιμή και τον πειραματισμό με μικροκυκλώματα αιχμής
- Διαδικασίες πιστοποίησης για ενεργειακώς αποδοτικά και αξιόπιστα μικροκυκλώματα ώστε να διασφαλίζεται η ποιότητα και η ασφάλεια κρίσιμων εφαρμογών
- Φιλικότερο προς τους επενδυτές πλαίσιο για τη δημιουργία εγκαταστάσεων παραγωγής στην Ευρώπη
- Στήριξη των καινοτόμων νεοφυών, επεκτεινόμενων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων για την πρόσβαση σε χρηματοδότηση μετοχικού κεφαλαίου
- Προώθηση των δεξιοτήτων, των ταλέντων και της καινοτομίας στη μικροηλεκτρονική
- Εργαλεία για την πρόβλεψη και την αντιμετώπιση ελλείψεων σε ημιαγωγούς και κρίσεων ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια του εφοδιασμού
- Δημιουργία διεθνών εταιρικών σχέσεων σχετικά με τους ημιαγωγούς με χώρες που συμμερίζονται τις ίδιες απόψεις
Ποια είναι τα επόμενα βήματα
Τα κράτη μέλη έχουν αρχίσει προσπάθειες συντονισμού σύμφωνα με τη σύσταση. Σκοπός είναι να γίνει κατανοητή η τρέχουσα κατάσταση της αξιακής αλυσίδας ημιαγωγών σε ολόκληρη την ΕΕ, να προβλεφθούν οι πιθανές διαταραχές και να ληφθούν τα αντίστοιχα διορθωτικά μέτρα για την αντιμετώπιση της τρέχουσας έλλειψης έως ότου εκδοθεί ο κανονισμός. Ως ένα από τα πρώτα βήματα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε διαβούλευση σχετικά με την αλυσίδα εφοδιασμού ημιαγωγών.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη θα πρέπει να συζητήσουν τις προτάσεις της Επιτροπής σχετικά με την ευρωπαϊκή πράξη για τα μικροκυκλώματα σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία. Αν εκδοθεί, ο κανονισμός θα ισχύσει άμεσα σε ολόκληρη την ΕΕ.