Με μεγάλη επιτυχία και σημαντική συμμετοχή ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του 3ου Συνεδρίου Επαγγελματικής Ασφάλισης, το οποίο διοργανώθηκε για τρίτη συνεχόμενη χρονιά από την Ελληνική Ένωση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α) και την ethosEVENTS, σε συνεργασία με το οικονομικό & επιχειρηματικό portal banks.com.gr, το ασφαλιστικό περιοδικό InsuranceWorld και το portal insuranceworld.gr. Το συνέδριο διεξήχθη σε υβριδική μορφή, με τη χρήση της ολοκληρωμένης online πλατφόρμας επιχειρηματικής επικοινωνίας LiveOn, του ethosGROUP.
Κατά την διάρκεια του διημέρου που διήρκεσε το συνέδριο σημαντικοί ομιλητές από την Ελλάδα και τη διεθνή κοινότητα, πολιτικοί, ακαδημαϊκοί και παράγοντες της αγοράς, ανέλυσαν την τρέχουσα κατάσταση στην Επαγγελματική Ασφάλιση σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο, το εποπτικό και ρυθμιστικό πλαίσιο για τον 2ο Πυλώνα δηλαδή την Επαγγελματική Ασφάλιση, που φαίνεται να αναδεικνύεται σε «κρίσιμο παράγοντα ευημερίας στην κοινωνία».
Στην έναρξη του Συνεδρίου, όπως έχει καθιερωθεί διαδικαστικά, κυβερνητικοί και θεσμικοί εκπρόσωποι πραγματοποίησαν εισαγωγικές ομιλίες. Σύμφωνα με το θεσμικό χαιρετισμό του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ως εκπροσώπου του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, κου Κωστή Χατζηδάκη, η Κυβέρνηση και το Υπουργείο διευκολύνουν την αποταμίευση και μετασχηματίζουν το συνταξιοδοτικό σαν εργαλείο ευημερίας.
Πιο συγκεκριμένα, ο Υπουργός τόνισε ότι: «O ρόλος των επαγγελματικών ταμείων είναι καίριος. Ο ρόλος του 2ου Πυλώνα είναι κρίσιμος, ως πυλώνας της ασφάλισης και της εθνικής απoταμίευσης με θετικό πρόσημο. Προχωράμε προς αυτήν την κατεύθυνση στηρίζοντας την ανάπτυξη του κλάδου».
Σημαντική ήταν επίσης η αναφορά του Υπουργού Οικονομικών, κου Χρήστου Σταϊκούρα, ο οποίος εξέφρασε τη στήριξη στον θεσμό της επαγγελματικής ασφάλισης, ως μοχλού ανάπτυξης της οικονομίας, που δύναται να διαδραματίσει κομβικό ρόλο στον εκσυγχρονισμό του ασφαλιστικού συστήματος. Επίσης, ανέφερε ότι οι συνθήκες είναι ώριμες για να λάβει χώρα το αναγκαίο αναπτυξιακό άλμα.
Στην τοποθέτησή του ο Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων κ. Πάνος Τσακλόγλου, κατά τη δεύτερη ημέρα εργασιών του Συνεδρίου δήλωσε ότι: «Στηρίζουμε την ανάπτυξη και την διάδοση του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης», τονίζοντας μάλιστα ότι: «Για τον κόσμο της εργασίας, τα επαγγελματικά ταμεία είναι πια ένας σημαντικός θεσμός. Και είναι ανάγκη ο θεσμός αυτός να εδράζεται σε αρχές και να λειτουργεί με προδιαγεγραμμένους κανόνες. Να προσφέρει υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης κοινωνικής αξίας υπηρεσίες και να εμπεδώνει κλίμα εμπιστοσύνης στους ασφαλισμένους».
Ακολούθως, η Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και Μέλος του Δ.Σ. της ESMA, κ. Βασιλική Λαζαράκου, υπερθεμάτισε για το ζήτημα και τις προκλήσεις της εποπτείας και της εταιρικής διακυβέρνησης ως τα πλέον κομβικά ζητήματα για τη διαφύλαξη του επενδυτικού σχεδιασμού, με γνώμονα την αρχή της συνετής διαχείρισης και την διασφάλιση των συμφερόντων των ασφαλισμένων.
O Διευθύνων Σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς, κ. Χρήστος Μεγάλου, δήλωσε υπερήφανος και ικανοποιημένος για την ίδρυση του πρώτου ΤΕΑ ελληνικής τράπεζας, κατά τη διάρκεια της δικής του θητείας, καθώς το εγχείρημα αυτό ενδυναμώνει τους δεσμούς με τους εργαζόμενους, συμβάλλει στα μελλοντικά εισοδήματα και προωθεί την αποταμιευτική συνείδηση. Η αποδοχή του Ταμείου ήταν καθολική και μέσα σε λίγες εβδομάδες οι εγγραφές έφτασαν τις 9.000. Πιο συγκεκριμένα, δήλωσε: «Είμαστε ικανοποιημένοι ως πρωτοπόροι και σε αυτόν τον τομέα και βλέπουμε με χαρά την ανάπτυξη ταμείων από διάφορες άλλες επιχειρήσεις».
Κοινή συνισταμένη των ομιλητών ήταν ότι ο 2ος πυλώνας είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την επάρκεια των συντάξεων, λόγω του συμπληρωματικού του χαρακτήρα. Επιπλέον, κατά γενική παραδοχή τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης αποτελούν παράγοντα της ευημερίας των πολιτών, με ιδιαίτερα θετική μακρόπνοη συνεισφορά στην ανάπτυξη της οικονομίας και της κεφαλαιαγοράς και τον εκσυγχρονισμό του ασφαλιστικού συστήματος. Τα ΤΕΑ ως καθιερωμένος θεσμός ενέχουν καίριο ρόλο όχι μόνο για την εθνική αποταμίευση, αλλά και για την εμπέδωση της εμπιστοσύνης των εργαζομένων και την καλλιέργεια αποταμιευτικής συνείδησης, προσφέροντας υψηλής αξίας και ποιότητας υπηρεσίες προς τα ασφαλιζόμενα μέλη τους.
Τα συμπεράσματα του Συνεδρίου
Στο κλείσιμο και της 2ης μέρας των εργασιών του Συνεδρίου, μετά το πέρας όλων των ομιλιών, παρουσιάσεων και συζητήσεων, έγινε ένας συνεκτικός απολογισμός των αποτελεσμάτων και των βασικών συμπερασμάτων, από τον Δρ. Χρήστο Νούνη, Πρόεδρο Ελληνικής Ένωσης Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛ.Ε.Τ.Ε.Α.) &. Πρόεδρο Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης Υπουργείου Οικονομικών, σε συντονισμό με τον Ηead of Content της Ethos Media, δημοσιογράφο, κ. Χρήστο Κώνστα.
Τα βασικά συμπεράσματα συνοψίζονται ως εξής:
- Σύμφωνα με όλες τις παρεμβάσεις των Υπουργών που παρευρέθηκαν στο συνέδριο, επιβεβαιώθηκε για άλλη μια φορά η στήριξη της Πολιτείας στα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης, με πλέον εμφατική τη δήλωση του Υπουργού Εργασίας, Κ. Χατζηδάκη ότι «ο ρόλος του θεσμού των ΤΕΑ είναι καίριος και κοινωνικά κρίσιμος ως πυλώνας της ασφάλισης και της εθνικής αποταμίευσης με θετικό πρόσημο».
- Όπως τόνισε ο κ. Νούνης: «Η συγκυρία είναι κομβική, καθώς η μελέτη του ΙΟΒΕ αποτελεί πλέον ένα εμπειρικό εργαλείο στα χέρια των κοινωνικών εταίρων και της Πολιτείας που πρέπει να αξιοποιηθεί αποτελεσματικά από την ηγεσία του αρμόδιου Υπουργείου Εργασίας», ενόψει της επικείμενης τροποποίησης του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των Ταμείων που το Υπουργείο επεξεργάζεται. Σημείωσε ωστόσο, ότι «Εάν όμως οδηγηθούμε σε λάθος πολιτικές αποφάσεις, αυτό θα αποτελούσε μια “απειλή” για την περαιτέρω ανάπτυξη του 2ου Πυλώνα και πιθανώς να οδηγούσε σε αντίστροφη πορεία τον θεσμό της επαγγελματικής ασφάλισης τα επόμενα χρόνια».
- Η δημιουργία ΤΕΑ φαίνεται ότι έχει ενταχθεί δυναμικά στην εργαλειοθήκη των Διευθύνσεων Ανθρωπίνου Δυναμικού των εταιρειών, ως νέος μηχανισμός διατήρησης, προσέλκυσης, κινητροδότησης και ανταμοιβής του ανθρώπινου δυναμικού τους.
- Είδαμε από έρευνα που παρουσιάστηκε στο Συνέδριο ότι το 2060 το μέσο ποσοστό αναπλήρωσης του συνταξιοδοτικού εισοδήματος από τα Κρατικά Συστήματα Συντάξεων θα κατέρθει στο 36% για τις χώρες της ΕΕ-28. Σήμερα, στη χώρα μας το ποσοστό αυτό έχει κατέλθει ήδη στο 49% το 2021από 77% που ήταν το 2016 και από πολύ υψηλότερα ποσοστά που σε ορισμένες περιπτώσεις υπερέβαιναν ακόμα και το 100% πριν το 2010. «Είναι σαφές ότι υπόκειται στην ατομική μας κρίση και ευθύνη να φροντίσουμε εγκαίρως κατά τη διάρκεια του εργασιακού μας βίου την συμπλήρωση του συνταξιοδοτικού μας εισοδήματος κατά την μετα-εργασιακή περίοδο χρησιμοποιώντας τις συμπληρωματικές υπηρεσίες του 2ου και του 3ου πυλώνα ασφάλισης» είπε ο κ. Νούνης.
- «Στην Ελλάδα είμαστε πρωταθλητές σε ελεύθερους επαγγελματίες και σε ανασφάλιστη εργασία, οπότε κρίνεται σημαντική η ύπαρξη πολυσυμμετοχικών ταμείων που θα δίνουν τη δυνατότητα δημιουργίας μεγάλων επαγγελματικών ταμείων. Αυτό είναι σημαντικό ζήτημα που πρέπει να θεσμοθετηθεί άμεσα, να δοθεί δηλαδή χώρος για τη δημιουργία πολυσυμμετοχικών ταμείων με πολλούς εργοδότες, καθώς με τα δομικά χαρακτηριστικά της ελληνικής αγοράς εργασίας (όπου το 88,3% των επιχειρήσεων απασχολούν προσωπικό κάτω των 10 ατόμων και το 98,4% κάτω των 50), δεν υπάρχει πρακτικά χώρος για τη δημιουργία ΤΕΑ σε περισσότερες από 2.000 επιχειρήσεις υπό τους σημερινούς νομοθετικούς περιορισμούς του Ν.3029/2002, περί ελάχιστου αριθμού 100 ατόμων ως προϋπόθεση για τη σύσταση ΤΕΑ» ανέφερε χαρακτηριστικά.
- Το ζήτημα επομένως της διαχρονικής υστέρησης του 2ου πυλώνα ως προς τη χαμηλή του διείσδυση στο εθνικό μας ασφαλιστικό σύστημα είναι πρωτίστως δομικό και όχι φορολογικό, καθότι παρά τα σημαντικά φορολογικά κίνητρα που δόθηκαν από την Πολιτεία ως κίνητρο για την ίδρυση επαγγελματικών ταμείων, ο απολογισμός στα τέλη του 2021 είναι φτωχός καθώς μόλις 24 ΤΕΑ προαιρετικής ασφάλισης (ή περίπου 1,2 ΤΕΑ ανά έτος) αδειοδοτήθηκαν και λειτούργησαν την τελευταία 20ετία από τη θεσμοθέτηση του θεσμού.
- Περιγράφοντας την εικόνα σε διεθνές επίπεδο, ο Δρ. Νούνης είπε πως: «Στο εξωτερικό ήδη λειτουργούν αποτελεσματικά τα πολυσυμμετοχικά ταμεία, με πολλούς εργοδότες προς όφελος των εργαζόμενων. Στο Βέλγιο το ενεργητικό των επαγγελματικών ταμείων είναι στο 23% του ΑΕΠ – και πάλι θεωρείται χαμηλό το εν λόγω ποσοστό από τους φορείς της εκεί αγοράς -στην Ελλάδα είμαστε ουραγοί με ποσοστό 0,1% του ΑΕΠ για το ενεργητικό των 24 ΤΕΑ προαιρετικής ασφάλισης ή 1,1% συνολικά εάν προστεθούν και τα περιουσιακά στοιχεία των ΤΕΑ υποχρεωτικής ασφάλισης».
- Όσον αφορά το νέο ΤΕΚΑ, ο κ. Νούνης συνόψισε ότι «αποτελεί σημαντική ασφαλιστική μεταρρύθμιση που έλειπε από την Ελλάδα, όσον αφορά την κεφαλοποιητική λειτουργία της ασφάλισης. Οι νέοι εργαζόμενοι θα αντιληφθούν στην πράξη την σημασία του ατομικού κουμπαρά, θα βλέπουν ηλεκτρονικά ανά πάσα στιγμή τα χρήματα που έχουν συγκεντρωθεί στον λογαριασμό τους και το σημαντικότερο, θα γνωρίζουν ότι θα τα πάρουν όταν έρθει η προβλεπόμενη ώρα της συνταξιοδότησής τους, όπως συμβαίνει πρακτικά εδώ και 20 χρόνια στα επαγγελματικά ταμεία».
- Πρέπει να αγκαλιάσουν οι κοινωνικοί εταίροι τη φιλοσοφία του Εθνικού Επαγγελματικού Ταμείου (ΕΕΤ). Είναι ευχάριστο ότι το ΕΕΤ βρίσκεται σε προχωρημένο διαδικαστικό στάδιο ίδρυσης, με καταρτισμένο ένα τελικό σχέδιο καταστατικού. Εκκρεμεί βέβαια το τεχνικό κομμάτι επεξεργασίας της αναγκαίας συνοδευτικής αναλογιστικής μελέτης με στοιχεία που πρέπει να παραχωρήσει το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ του υπ. Εργασίας για την σύνταξή της. Σημαντικό κρίνεται το γεγονός ότι εφόσον το ΕΕΤ συσταθεί θα απευθύνεται σε 2 εκατομμύρια εργαζομένους, μισθωτούς και ελεύθερους επαγγελματίες και θα συμβάλλει καθοριστικά στην ταχύτερη καλλιέργεια της κεφαλαιοποιητικής φιλοσοφίας στη συνείδηση της ελληνικής κοινωνίας και άρα στην δυναμική διείσδυση των κοινωνικών εταίρων στον 2ο πυλώνα ασφάλισης.
- Μέσω των ΤΕΑ μπορεί να αμβλυνθεί το πρόβλημα του Ασφαλιστικού που πηγάζει από τον υπέρβαρο, υπερτροφικό 1ο δημόσιο πυλώνα ασφάλισης και όπως υπογράμμισε ο κ. Ιωάννου, χρειαζόμαστε στο Ασφαλιστικό το κεφαλοποιητικό σύστημα και το χρειαζόμαστε να λειτουργήσει αποτελεσματικά, παράλληλα και συνεργατικά και στους 3 πυλώνες (1ο-ΤΕΚΑ, 2ο-ΤΕΑ & 3ο Ιδιωτική Ασφάλιση).
Κλείνοντας τις εργασίες του Συνεδρίου, ο κ. Νούνης υπογράμμισε ότι: «Η τρέχουσα συγκυρία είναι κομβική και κρίνεται ως ‘ευκαιρία’, καθώς η μελέτη του ΙΟΒΕ που έχει εκπονηθεί θα πρέπει να αξιοποιηθεί αποτελεσματικά ως εμπειρικό εργαλείο από την Πολιτεία για την ενίσχυση του θεσμού των επαγγελματικών ταμείων στη βάση της πραγματικής λειτουργία του κλάδου και των καλών διεθνών πρακτικών». Κατέληξε δε ότι «εάν όμως οδηγηθούμε σε λάθος πολιτικές αποφάσεις, αυτό θα αποτελούσε μια ‘απειλή’ και ακολούθως θα συνοδευόταν από μία αντίστροφη στασιμο-καθοδική πορεία του 2ου πυλώνα».