Εάν δεν είχε ανακαλυφθεί το laser, η μισή από την τεχνολογία που χρησιμοποιούμε σήμερα, απλά δεν θα υπήρχε. Το γεγονός αυτό είναι γνωστό στους περισσότερους. Εκείνο που μπορεί να αγνοούν όμως είναι η εντυπωσιακή ιστορία της ανάπτυξης της τεχνολογίας αυτής.
Οι απαρχές
Η ιστορία του laser ουσιαστικά ξεκινάει με τον Albert Einstein, ο οποίος το 1917 κυκλοφόρησε μια εργασία με τίτλο “On the Quantum Theory of Radiation”. Βασιζόμενος στο νόμο της ακτινοβολίας του Max Planck, ο Einstein τόνισε πως εκτός από το να απορροφούν και να εκλύουν φως, τα ηλεκτρόνια μπορούν να διεγερθούν για να εκλύουν φως σε συγκεκριμένο μήκος κύματος. Τα θεμέλια του laser είχαν πλέον τεθεί.
Χρειάστηκαν βέβαια 30 χρόνια προτού οι ιδέες του Einstein καρποφορήσουν: Το 1947, οι Αμερικανοί επιστήμονες Willis E. Lamb και R.C. Retherford έκαναν μια πρώτη επίδειξη της τεχνολογίας. Ο πρώτος “σταθμός” υπήρξε η εφεύρεση του mazer, μιας συσκευής που χρησιμοποιούσε μόρια αμμωνίας για να παραγάγει μια συνεκτική ακτίνα ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων.
Τελικά ποιος το ανακάλυψε;
Επιστήμονες από τη Δύση αλλά και από την τότε Σοβιετική Ένωση δούλευαν παράλληλα επάνω στη νέα τεχνολογία του mazer, προτείνοντας ο καθένας τις δικές του καινοτομίες, συγκλίνοντας ταυτόχρονα στον κοινό στόχο.
Στις ΗΠΑ, οι επιστήμονες Townes και Schawlow των Bell Labs, επέκτειναν την τεχνολογία maser, περνώντας πρώτα από το υπέρυθρο και κατόπιν στο οπτικό φάσμα του φωτός. Παράλληλα, ο τότε απόφοιτος του Πανεπιστημίου Columbia Gordon Gould, εργαζόταν επάνω στο ίδιο θέμα στο πλαίσιο της διδακτορικής του διατριβής. Το 1959, ο Gould δημοσίευσε την εργασία του και έκανε αίτηση για την ευρεσιτεχνία, έχοντας μάλιστα, δώσει και το όνομα laser στη νέα τεχνολογία. Η αίτησή του απορρίφθηκε και η ευρεσιτεχνία δόθηκε στα Bell Labs και στην ομάδα των Townes και Schawlow. Το αποτέλεσμα ήταν μια από τις μακροβιότερες διαμάχες ευρεσιτεχνιών στην ιστορία, η οποία έληξε μόλις το 1977 υπέρ του G. Gould.
Κατασκευάζοντας το laser
Τα Bell Labs, η RCA, η IBM και άλλοι, έσπευσαν να αναπτύξουν την καινούρια για την εποχή τεχνολογία, αλλά ο πρώτος που το έκανε ήταν ο Theodore Maiman των Hughes Research Labs προχωρώντας στην πρώτη επίδειξη ακτίνας laser τον Μάιο του 1960. Επρόκειτο πραγματικά για μια σημαντική ανακάλυψη και τα εργαστήρια σε όλο τον κόσμο ξεκίνησαν να δουλεύουν ταχύτατα για να την αναπαραγάγουν, ενώ πολλά από αυτά κατασκεύασαν τα δικά τους laser μέσα σε ελάχιστους μήνες. Μέσα στο ίδιο έτος, επιστήμονες των Bell Labs κατασκεύασαν το πρώτο laser αερίου, με τη χρήση ήλιου και νέον, το οποίο είχε δυνατότητα συνεχούς λειτουργίας.
Έκτοτε, σημειώθηκαν συνεχείς εξελίξεις και βελτιώσεις στην τεχνολογία και το laser έγινε μικρότερο, πιο ισχυρό, ακριβέστερο και ακόμα πιο ενεργειακά αποτελεσματικό. Σε τελική ανάλυση, είτε αναφερόμαστε στα αρχικά CD players, είτε στους σημερινούς ταχύτατους laser εκτυπωτές ακριβείας, είτε στους οπτικούς επεξεργαστές που πιθανώς να βρούμε στα laptops του αύριο, πρόκειται για μια τεχνολογία που δεν σταματά να εξελίσσεται και να μας εκπλήσσει.
